Για γενεές, η έξοδος για φαγητό σε μια ταπεινή ταβέρνα ή ένα μεζεδοπωλείο ήταν ένα από τα βασικά μικρά αγαθά της ελληνικής ζωής. Δεν ήταν πολυτέλεια, ήταν κομμάτι της κοινωνικής μας υφής. Μια απόδραση από την κουζίνα, μια γιορτή της καθημερινότητας με παϊδάκια, χωριάτικη και ένα κρασί της προκοπής. Σήμερα, όμως, αυτή η απλή ευχαρίστηση μετατρέπεται σε απαγορευτική δαπάνη, αφήνοντας πίσω της ένα αίσθημα απώλειας και μια βαθιά ανησυχία για το κόστος ζωής.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Ένα κιλό παϊδάκια, τον αδιαμφισβήτητο βασιλιά της ελληνικής σχάρας, ξεπερνά πλέον συχνά τα 40 ευρώ. Μια απλή χωριάτικη σαλάτα της μας ντομάτας πλησιάζει τα 13 ευρώ, η φάβα τα 10. Αυτές δεν είναι τιμές από εστιατόρια σεφ ή τουριστικά κέντρα. Είναι οι τιμές που συναντά ο μέσος Έλληνας στην συνοικιακή του ταβέρνα, σε εκείνα τα μέρη που κάποτε ήταν το καταφύγιο της οικογένειας και του εργαζόμενου.

Οι Δικαιολογίες και η Πικρή Απόγνωση

Οι επιχειρήσεις, βέβαια, έχουν τα δικά τους επιχειρήματα. Τα ενοίκια έχουν ανεβεί, οι λογαριασμοί της ενέργειας έχουν εκτοξευθεί και το κόστος των πρώτων υλών έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλά. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ένας ταβερνιάρης αντιμετωπίζει σημαντικές πιέσεις. Η ανησυχία, όμως, γεννιέται όταν η αναγκαία προσαρμογή στις νέες συνθήκες μετατρέπεται σε μια γενικευμένη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αδικαιολόγητη αύξηση.

Πολλοί καταναλωτές αισθάνονται ότι υπάρχει μια εκμετάλλευση του κλίματος. Γιατί μια συνοικιακή ταβέρνα, χωρίς ιδιαίτερα διακοσμητικά ή γαστρονομικές προτάσεις, να χρεώνει πλέον σαν εστιατόριο; Δεν είναι μόνο το απόλυτο ποσό, είναι η αίσθηση ότι χάνεται η αναλογία. Η απλή απόλαυση ενός γεύματος δεν δικαιολογεί πλέον την έξοδο.

Η Κοινωνική Διάσταση της Απλής Εξόδου

Η ζημία, όμως, δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και κοινωνική. Η ταβέρνα ήταν πάντα περισσότερο από ένα μέρος για να φας. Ήταν χώρος συναντήσεων, συζητήσεων και γέλιου. Ήταν ο τόπος όπου η οικογένεια ξεκουβαλιόταν, οι φίλοι συναντιόντουσαν μετά τη δουλειά και η τοπική κοινωνία ενωνόταν. Με την ακρίβεια, αυτός ο χώρος συρρικνώνεται. Η έξοδος γίνεται μια σπάνια, υποχρεωτική γιορτή, και όχι ένα αυθόρμητο γεγονός. Η καθημερινή συντροφιά θυσιάζεται στο βωμό του προϋπολογισμού.

 Μια Αναγκαστική Επιστροφή στις Ρίζες

Ίσως σε αυτή την κρίση να κρύβεται και μια ευκαιρία. Η ακρίβεια μας ωθεί να επανενωθούμε γύρω από το οικογενειακό τραπέζι. Στις αυλές, στα μπαλκόνια και στα σαλόνια, ανακαλύπτουμε ξανά τη μαγεία του να μαγειρεύουμε μαζί, να μοιραζόμαστε πιάτα και ιστορίες, χωρίς να ανησυχούμε για τον τελικό λογαριασμό.

Αυτή η "αναγκαστική επιστροφή" δεν αναιρεί την αξία των εστιατορίων, αλλά υπενθυμίζει ότι η καρδιά της ελληνικής κουλτούρας δεν χτυπά απαραίτητα σε ένα μαγαζί. Χτυπά όπου υπάρχει καλή συντροφιά, γνήσιο φαγητό και η ζεστασιά της παρέας. Η ταβέρνα μπορεί να μην είναι πλέον η καθημερινή λύση, αλλά η ανάγκη για συλλογική απόλαυση παραμένει.

Το ερώτημα που μένει είναι: θα μπορέσει ποτέ ξανά η απλή ελληνική ταβέρνα να είναι ο κοινός χώρος γευμάτων και γέλιου που ήταν κάποτε; Η απάντηση δεν εξαρτάται μόνο από τα οικονομικά, αλλά και από το αν, ως κοινωνία, θα διατηρήσουμε ζωντανή την αξία του απλού, κοινού τραπεζιού, σε όποιον χώρο κι αν αυτό βρίσκεται.

A. ΑΛΟΣΚΟΦΗΣ