Μια σοκαριστική πραγματικότητα αποκαλύπτει η ετήσια έκθεση της ελβετικής εταιρείας IQAir, η οποία μελετά τη ρύπανση του αέρα παγκοσμίως. Η έκθεση εστιάζει στα εξαιρετικά επικίνδυνα μικροσκοπικά σωματίδια PM2.5 — 20 φορές λεπτότερα από μια ανθρώπινη τρίχα — τα οποία εισχωρούν βαθιά στους πνεύμονες και το αίμα μας, με σοβαρές συνέπειες στην υγεία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της IQAir, τα Άνω Λιόσια συγκαταλέγονται στις δέκα πιο επιβαρυμένες περιοχές της Αττικής, δίπλα σε περιοχές όπως η Ελευσίνα, οι Αχαρνές και ο Πειραιάς. Πρόκειται για μια δυσάρεστη, μα όχι απρόσμενη κατάταξη, αφού οι κάτοικοι της περιοχής βιώνουν εδώ και χρόνια τις συνέπειες ενός υποβαθμισμένου περιβαλλοντικού τοπίου.

Σχετικά με την Αττική, οι 10 περιοχές που είναι πιο μολυσμένες είναι:

1. Ελευσίνα
2. Λυκόβρυση
3. Αχαρνές
4. Ανω Λιόσια
5. Πετρούπολη
6. Πεύκη
7. Θρακομακεδόνες
8. Αθήνα
9. Χαλάνδρι
10. Πειραιάς

Ο Αόρατος Εχθρός – Τα PM2.5 και οι Επιπτώσεις τους

Τα PM2.5 προέρχονται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, πυρκαγιές και σκόνη. Η παρουσία τους στον αέρα δεν γίνεται αντιληπτή με γυμνό μάτι, αλλά οι επιπτώσεις είναι πραγματικές και επικίνδυνες. Προκαλούν χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονές, συμβάλλουν σε αναπνευστικές παθήσεις, νεφρικές βλάβες και έχουν συνδεθεί με καρκίνο, εγκεφαλικά και καρδιοπάθειες. Ακόμα και η ψυχική υγεία δεν μένει ανεπηρέαστη, με την επιστημονική κοινότητα να εντοπίζει ισχυρή σύνδεση με κατάθλιψη και άγχος.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει το όριο ασφαλείας στα 5 μικρογραμμάρια PM2.5 ανά κυβικό μέτρο αέρα σε ετήσια βάση. Οι τιμές στις περιοχές της Δυτικής Αττικής, και ιδίως στα Άνω Λιόσια, ξεπερνούν κατά πολύ αυτό το όριο, θέτοντας σε καθημερινό κίνδυνο την υγεία χιλιάδων πολιτών, μεταξύ των οποίων και μικρά παιδιά.

Η Χωματερή της Δυτικής Αττικής – Πληγή Ανοικτή στα Άνω Λιόσια

Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τη ρύπανση στα Άνω Λιόσια χωρίς να αναφερθούμε στη χωματερή της Φυλής, η οποία εδρεύει κυριολεκτικά δίπλα στον οικιστικό ιστό της περιοχής. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ενεργή χωματερή της Ευρώπης, που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες με καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων.

Καθημερινά, τόνοι σκουπιδιών και αποβλήτων καταλήγουν στη χωματερή και απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες τοξικών ουσιών και PM2.5 στην ατμόσφαιρα. Οι κάτοικοι ζουν μέσα σε ένα τοξικό νέφος που δεν γνωρίζει ωράρια και εποχές. Και όλα αυτά, με την ανοχή της Πολιτείας και την πλήρη απουσία σχεδίου απεξάρτησης από αυτό το μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων.

Άνω Λιόσια – Θύμα Περιβαλλοντικής Αδικίας

Η ένταξη των Άνω Λιοσίων στη μαύρη λίστα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δεν αποτελεί απλώς ένα στατιστικό δεδομένο. Είναι αποτέλεσμα δεκαετιών κρατικής αδιαφορίας, βιομηχανικής υπερσυγκέντρωσης και περιβαλλοντικής παραμέλησης. Η ύπαρξη της χωματερής αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό σύμβολο αυτής της εγκατάλειψης.

Την ίδια στιγμή, οι κάτοικοι στερούνται βασικών μηχανισμών προστασίας: δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση, δεν διενεργούνται τοπικές μετρήσεις με διαφάνεια, δεν υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης. Πρόκειται για μια χαρακτηριστική περίπτωση περιβαλλοντικής ανισότητας, όπου οι ευάλωτες κοινωνικά περιοχές πληρώνουν το τίμημα των οικονομικών και πολιτικών επιλογών.

Απαιτούνται Άμεσες Ενέργειες

Η Πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς δεν μπορούν πια να κωφεύουν. Η κατάσταση στα Άνω Λιόσια συνιστά δημόσια υγειονομική κρίση. Απαιτείται:

• Άμεση και συνεχής καταγραφή των επιπέδων PM2.5 στην περιοχή, με διαφάνεια και ενημέρωση των πολιτών.
• Οριστικό κλείσιμο και αποκατάσταση της χωματερής της Φυλής.
• Σχέδιο άμεσης μείωσης των ρύπων με περιορισμό των βασικών πηγών ρύπανσης.
• Καμπάνιες ευαισθητοποίησης και προστασίας για τις ευπαθείς ομάδες (παιδιά, ηλικιωμένοι, ασθενείς).
• Δημιουργία πράσινων ζωνών και αναβάθμιση του περιβάλλοντος.